کم توجهی مسوولان‌ جانسوزتر از سوختن جنگل‌های ملی‌

گفت آتش بی‌سبب نفروختم دعوی بی‌معنی‌ات را سوختم‌: کم توجهی مسوولان‌ جانسوزتر از سوختن جنگل‌های ملی‌
زیبا ورمزیاری
فاجعه زیست‌محیطی دیگر برای همه عادی شده، یک روز می‌گویند دریاچه ارومیه خشک شده ، روز بعد هم آتش‌سوزی و خشک شدن ده‌ها تالاب.
اما تنها چیزی که در این میان به چشم نمی‌خورد اقدام به موقع مسوولان است که یا می‌‌گذارند به کلی ویرانی به بار آید و یا نوشدارو بعد از مرگ سهراب.اما در جدیدترین فاجعه‌های به بار آمده، آتش‌سوزی جنگل‌های گلستان است که از پنجشنبه شب آغاز شده و هر لحظه در حال گسترش است البته این اولین‌بار نیست که این جنگل طعمه حریق می‌شود، هفته گذشته ۳۰۰هکتار از رویشگاه‌های جنگلی گلستان هم به نابودی کشیده شد.
چرا آتش خاموش نمی‌شود
با توجه به اینکه آخرین مورد آتش‌سوزی در گلستان وارد چندمین روز شده عملیات اطفای حریق به دلیل صعب‌العبور بودن و وجود مناطق پرتگاهی به شدت مشکل است و تنها راه اطفای حریق استفاده از بالگرد می‌باشد.
از طرفی عدم همکاری مردم محلی برای خاموش کردن آتش به دلیل واگذاری عرصه‌های جنگلی به شرکت‌های بهره‌بردار از دیگر مشکلات است زیرا این واگذاری به نحوی مردم محلی را مقابل مسوولان قرار داده و واگذاری بخشی از این جنگل موجب قطع درختان کهنسال توسط شرکت بهره‌بردار شد و خشم محلی‌ها را برانگیخته است.
مسوولان بیدار شدند
یکی از آگاهان محلی درباره محل وقوع آتش‌سوزی‌های جدید گفت: بخشی از جنگل‌های گلستان در شمال روستای مایان و منطقه‌ای در ارتفاعات ضلع‌جنوبی روستای ملک و زردکمر واقع در شرق گرگان از پنجشنبه گذشته دچار آتش شده و این آتش‌سوزی همچنان ادامه دارد.
به گفته وی، جنگل‌های آتش گرفته حدودا ۲۰ ‌کیلومتر با گرگان فاصله دارد اما با گذشت سه روز از وقوع آتش‌سوزی، هنوز اقدامی برای خاموش‌کردن آتش از سوی مسوولان صورت نگرفته و اقدامات مردم هم کارساز نبوده است. وی افزود: گرمای زیاد، خشکسالی، برگریزان و صعب‌العبوربودن منطقه از مواردی است که مهار آتش را با دشواری مواجه کرده است.
آنگونه که این شاهد محلی گفته است اقدامات محلی نمی‌تواند کارساز باشد از این رو‌ انتظار می‌رود مسوولان با استفاده از تجهیزاتی فراتر از تجهیزات و امکانات محلی برای اطفای حریق اقدام کنند‌ به‌ویژه به‌دلیل وقوع آتش در منطقه کوهستانی‌ استفاده از بالگرد می‌تواند راهگشا باشد.
به گفته مردم محلی، آتش‌سوزی در شنبه شب به حدی رسید که شعله‌های آتش از ۲۰ کیلومتر دورتر یعنی از شهر گرگان هم قابل مشاهده بود.
مسوولان به دنبال تامین اعتبار
اما مدیرکل مدیریت بحران استان گلستان در پاسخ به اینکه آیا تعداد بالگرد و تجهیزات در استان برای مقابله با چنین حوادثی کافی است؟ گفت: در صورت راه‌اندازی پایگاه امداد‌هوایی در استان گلستان منطقه‌ای برای استقرار بالگرد مورد نیاز در نظر گرفته می‌شود‌ اما در حال حاضر به صورت منطقه‌ای بالگردی از استان معین به استان‌ها داده می‌شود که در این راستا بالگردی از کلاردشت به گلستان اعزام شده است.حسام به راه‌اندازی پایگاه امدادهوایی در استان گلستان اشاره کرد و افزود: برای افتتاح پایگاه امداد‌هوایی حدود ۵/۲ میلیارد تومان اعتبار برآورد شده که حدود ۵۰۰ میلیون تومان از محل تملک دارایی استانداری گلستان اختصاص یافته و ۵/۱ میلیارد تومان اعتبار نیز از محل سفر ریاست‌جمهوری به استان در نظر گرفته شده و این درحالی است که پیش از این نیز ۷۰۰ میلیون تومان اعتبار برای راه‌اندازی پایگاه امدادهوایی در استان گلستان هزینه شده است و امیدواریم تا پایان سال مالی پایگاه امدادهوایی در استان گلستان افتتاح شود.

با این تفاسیر محمدجواد محمدی‌زاده، رییس سازمان محیط‌زیست پس از بازگشت از استان گلستان در فرودگاه مهرآباد نتایج مهار آتش‌سوزی‌های اخیر در جنگل‌های گلستان را مثبت ارزیابی کرد.
معاون رییس‌جمهور‌ افزود: طی جلسه‌ای فوق‌العاده با استانداران گلستان و خراسان شمالی روند عملکرد کنترل آتش در جنگل‌های این منطقه ارزیابی شد.
وی گفت: هر‌چند که آتش در جنگل‌های گلستان مهار شده بود ولی با وزش باد دوباره آتش به جان جنگل افتاد و تاکنون اقدامات موثری برای مهار آتش انجام شده است.
اما اعلام وضعیت آرام از سوی رییس سازمان محیط‌زیست مشکلی را حل نمی‌کند زیرا این اولین بار نیست که این حوادث در ایران اتفاق می‌افتد و در سکوت مسوولان به پایان می‌رسد بدون آنکه در آخر به عمق فاجعه توجه شودزیرا تنها در یک سال گذشته‌ بیش از ۵۰۰ مورد آتش‌سوزی در استان کردستان اتفاق افتاده و بنا به گفته اکرم توفیقی، مدیرکل اداره منابع طبیعی استان کردستان، پنج هزار و ۶۰۰ هکتار از عرصه‌های طبیعی این استان طعمه حریق شده‌اند و آخرین آن آتش‌سوزی در جنگل‌های مریوان بود که طبیعت این منطقه را دچار حادثه کرد.
بر اساس استاندارد جهانی، سهم هر فرد از جنگل هشت هکتار است و این رقم در ایران که در زمره ۵۶ کشور کم‌جنگل جهان به شمار می‌رود برای هر نفر دو هکتار است. با این وجود‌ هر سال‌ آتش بخش قابل توجهی از جنگل‌های گلستان، مازندران، گیلان، کردستان، لرستان و‌… را طعمه خود می‌کند. در یک سال گذشته‌ بیش از ۵۰۰ مورد آتش‌سوزی در استان کردستان اتفاق افتاده و پنج هزار و ۶۰۰ هکتار از عرصه‌های طبیعی این استان طعمه حریق شده‌اند‌. در استان لرستان نیز امسال بیش از ۲۰ مورد آتش‌سوزی بزرگ و کوچک در سطح مناطق حفاظت شده تحت مدیریت محیط‌زیست اتفاق افتاد و در حال حاضر هم پارک ملی گلستان آتش گرفت‌و بار دیگر آتش به جان یکی از جنگل‌های کشور افتاد و چند هکتار از این طبیعت زیبا را‌ طعمه خود کرد.
از طرفی آتش‌سوزی در جنگل‌های ایران تاکنون حوادث تلخی را برای منابع ملی کشور رقم زده است.برخی بر این باورند که امسال برای جنگل‌های دنیا سال خوبی نبود؛ از آتش‌سوزی در جنگل‌های روسیه که ماه‌ها مهار نشد تا آتش در جنگل‌های گرمسیری جنوب شرق آسیا که به حدی گسترده بود که تنها دود ناشی از آن آلاینده‌های هوا در کشورهای همجوار، آلود‌ه‌ترین روزهای این کشورها را از سال ۲۰۰۶‌ رقم زد. همچنین از جنگل‌های ایالات متحده آمریکا گرفته تا کانادا دچار آتش شدند.
در جهان سالانه بیش از ۳۵۰ میلیون هکتار جنگل گرفتار حریق می‌شوند تقریبا ۹۵ درصد این حریق‌ها علت انسانی دارند‌که اما مردم کار خودشان را می‌کنند و در هر جایی آتش روشن می‌کنند‌‌بنابراین باید با آموزش‌های ترویجی، راه‌های عملی پیشگیری و مقابله با حریق را به مردم آموخت و پیوسته یادآور شد که برای احیای هر یک از این جنگل‌ها چند صد سال زمان لازم است‌.
ایجاد واحدهای تخصصی مهار حریق در جنگل در هر کشور، گامی دیگر در مراقبت و پیشگیری از این حوادث است.
آتش‌سوزی جنگل جز‌ حوادث طبیعی، احتمال وقوع آن همیشگی است اما با در نظر گرفتن تمهیدات خاص و کم کردن میزان آسیب پذیری می‌توان از تبدیل شدن آنها به فاجعه‌های وحشتناک جلوگیری کرد.چقدر خوب بود اگر زمانی که جنگل‌های گلستان برای اولین بار طعمه حریق شده بود مسوولان سازمان محیط‌زیست جلسه‌ای تشکیل می‌دادند و امروز را پیش‌بینی می‌کردند و کار را به قول معروف برای دقیقه ۹۰ نمی‌گذاشتند که در این صورت شاید اطفای حریق در این جنگل سه روز به طول نمی‌انجامید.
از طرفی نکته قابل توجه اینکه مسوولان و مقامات هنوز از قربانی شدن گونه‌های حیات‌وحش در جنگل‌های گلستان خبری ارایه نداده‌اند اما اخبار حاکی از آن است از این‌گونه‌های منحصر‌به‌فرد در روزهای اخیر تنها لاشه سوخته شده‌ای باقی مانده و بس!
قابل ذکر است بیش از ۱۵۰ گونه پرنده در پارک ملی گلستان شناسایی شده و تنوع زیاد این‌گونه پرندگان نشان‌دهنده زیستگاه‌های گوناگون در این منطقه است و از این تعداد پرنده ۴۸ نوع در فصل بهار و تابستان در منطقه مشاهده می‌شود و ۶۲ گونه پرنده نیز بومی پارک ملی است و در مجموع ۱۱۰ گونه پرنده در این منطقه‌
زاد و ولد می‌کنند.
تاکنون ۳۰۴ گونه پرنده، ۶۸ گونه پستاندار، ۹ گونه دوزیست، یک هزار و ۷۰۴ گونه گیاهی در استان گلستان شناسایی شده است که برخی از این‌گونه‌های زیستی شامل گونه‌های گیاهی و جانوری تا مرز انقراض پیش رفته‌اند.قرقاول، کبک، تیهو، زنگوله بال، کوکر سفید و سیاه، آبی و بلدرچین، قرقی، دلیجه، سارگپه، عقاب، دو برادر، دال سیاه، طرلان و بالابان از جمله گونه‌هایی هستند که در استان گلستان از جمله پارک ملی مشاهده می‌شوند.
در جدیدترین اظهارات سازمان محیط‌زیست، مهار لکه‌های آتش در جنگل‌های گلستان به دلیل صعب‌العبور بودن مناطق دو روز زمان می‌برد.
فقط مسوولان بخوانند
اما در اینجا جا دارد نکاتی را بنویسیم تا بار دیگر برای مسوولان محیط‌زیست یادآوری شود و بیش از این شاهد تخریب منابع زیست‌محیطی نباشیم.جنگل‌ها به عنوان یکی از مهم‌ترین سامانه‌های حیات‌بخش بشر جایگاه انکارناپذیری در تامین رفاه، آسایش و سعادتمندی جوامع بشری دارند. وجود ارزش‌های متعدد و متنوع اقتصادی و زیست‌محیطی در پیکره این منابع ارزشمند الهی‌، تکیه‌گاه مطمئن و استواری برای تداوم و ارتقای زیست جانوران به ویژه انسان و متضمن شکوفایی حیات جوامع بشری و توسعه پایدار است.
جنگل‌ها موجب تعدیل آب و هوای محیط می‌شوند‌ در ساعات روز به این دلیل که شاخ و برگ درختان مانند حفاظی در برابر پرتو نورانی خورشید قرار می‌گیرند، دمای هوای جنگل کمتر از دمای فضای غیر‌جنگلی است و در طول شب نیز به این دلیل که تغییر و انعکاس حرارتی دما در محیط و خاک جنگلی کمتر است‌، هوای محیط جنگلی خنک‌تر از فضای باز است‌. در جنگل‌، ترکیبی از آوای دلنواز پرندگان، جریان آب دره‌ها و رودخانه‌ها و به هم خوردن برگ‌ها و شاخه‌ها به روح و روان آدمی آرامش می‌بخشد.
تاریخچه جنگل سرخ شده‌
اما جنگل گلستان تنها به دلیل اینکه یکی از زیستگاه‌های حیات‌وحش است بلکه به خاطر حفظ بخش قابل توجهی از تنوع‌زیستی کشور دارای اهمیت و جایگاه ویژه‌ای است.وجود پارک طبیعی و ملی گلستان با وسعت بیش از ۹۱ هزار و ۸۹۰هکتار در شرق جنگل‌های خزری شمال در استان گلستان واقع شده و نخستین پارک ملی در ایران بوده که عنوان پارک ملی را به خود اختصاص داده است.این پارک ملی در ۱۹مردادماه ۱۳۳۶ به نام منطقه حفاظت شده آلمه وایشکی تحت حفاظت کانون شکار قرار گرفت و در ۲۲ فروردین‌ماه ۱۳۴۳ به پارک وحش نام‌گذاری شد.همچنین در سال ۱۳۵۳ پس از اصلاح قانون شکار و صید، عنوان پارک وحش به پارک ملی تغییر داده شد و به دلیل موقعیت ممتاز این پارک و جاذبه‌های فراوان زیستی، پارک ملی گلستان در سال ۱۹۷۷ از سوی سازمان یونسکو عنوان ذخیره‌گاه کره مسکون را به خود گرفت.
– جهان صنعت ـ 7 آذر 89